Over de hele wereld komen overstromingen voor. Zelfs Nederland is, ondanks de stevige dijken, niet voor de volle 100% beschermd tegen overstromingen. Maar: wat is een overstroming exact en hoe zit dat precies in Nederland en andere landen op de wereld? In dit artikel vertellen we je hier meer over.
Wat is een overstroming?
De definitie van een overstroming is een situatie waarbij land, al dan niet tijdelijk, wordt bedekt met overtollig water dat nergens anders heen kan. Hierbij gaat het om land dat normaal gesproken niet onder water hoort te staan. Het water bij een overstroming is afkomstig uit rivieren, meren, kanalen en de zee. Ook overtollig regenwater kan zorgen voor overstromingen. Er zijn verschillende overstromingstypes waar we onderscheid in maken. Zo komt de zogeheten flash flood veel voor in gebieden met steile hellingen en nauwe valleien waar hevige regenval zorgt voor een nauwe rivierbedding waar veel water weg moet stromen. Dat zorgt voor een stijgende rivier waarbij volledige valleien onder het water komen te staan. Dit zien we vaak in bergachtige landen zoals Frankrijk en Oostenrijk.
Wat ook voorkomt, is een kustoverstroming. Storm of ander natuurgeweld zorgt er in dat geval voor dat het zeewater door middel van grote golven op het land wordt gestuwd. Dit water kan zelfs zorgen voor een stedelijke overstroming, evenals hevige neerslag en overstroming uit een rivier. In steden waar een tekort aan afvoermogelijkheden is, blijft het water langer staan waardoor het voor flink wat overlast en economische schade kan zorgen. Dat zagen we onder andere in 2021 in Valkenburg in Nederland waar een overstroming toentertijd zorgde voor 400 miljoen euro aan schade en 2300 beschadigde huizen.
Overstroming in Nederland tijdens de Watersnoodramp
Hoewel zo’n overstroming in Nederland niet vaak gebeurt, kán het dus wel gebeuren. In 1953 vond bijvoorbeeld de grootste natuurramp van de 20e eeuw in Nederland plaats: de Watersnoodramp waarbij grote delen van Nederland overstroomden. 1.836 mensen overleden door de overstromingen en duizenden huizen werden kapotgemaakt. De Watersnoodramp ontstond door een heftige storm van 1.000 kilometer lang vanuit IJsland die via Schotland naar Nederland kwam. De storm had een windkracht 10 en zorgde samen met springtij voor een springvloed waarbij het zeewater ontzettend hoog werd. Dat konden de dijken in Nederland niet aan.
Op meer dan 150 plekken in onder andere Zuid-Holland en Zeeland braken de dijken met vreselijke gevolgen. Even later kwam er zelfs nog een tweede vloedgolf die voor nog meer slachtoffers zorgde dan de eerste. De sterkte van de storm was uniek in Nederland, evenals de lengte ervan van maar liefst 24 uur. Maar: er moet gezegd worden dat de dijken in ons land in slechte staat waren. Zo waren veel dijken te zwak en te laag waardoor ze geen partij waren voor het sterke kolkende water. Inmiddels beschikt Nederland over de Deltawerken wat het grootste en sterkste verdedigingssysteem is om hoogwater uit de zee tegen te houden. Ook bewaakt het Watermanagementcentrum Nederland 24 uur per dag en 365 dagen per jaar de veiligheid van ons water om zo’n overstroming te voorkomen.
Overstromingen in het buitenland
Ook in andere landen komen overstromingen voor. Denk aan Duitsland, België en Frankrijk maar ook aan Griekenland, Spanje en Italië. Sterker nog: Spanje en Italië hebben vaak last van overstromingen. In oktober 2019 zijn er op het Spaanse eiland Mallorca nog acht mensen omgekomen door noodweer en overstromingen. Ook op het Italiaanse eiland Sicilië zijn de mensen niet onbekend met overstromingen en hevige regenval. Kijken we naar landen buiten Europa dan zien we dat daar ook regelmatig wateroverlast en overstromingen te vinden zijn. Afgelopen zomer zijn er bijvoorbeeld honderden mensen om het leven gekomen bij overstromingen in Nigeria. Deze gigantische ramp zorgde er ook voor dat 90.000 woningen kapot zijn gemaakt.
De gevolgen van dit soort overstromingen zijn bijna niet te overzien. Naast het feit dat mensen hun woningen en leefomgeving (tijdelijk) kwijtraken, zorgt het er ook voor dat sommige gebieden te maken krijgen met voedseltekorten en onhygiënische leefomstandigheden. Door het hoge water is het vaak lastig om mensen die vastzitten in een overstroomd gebied te bereiken. Daarnaast zijn landbouwgronden waar normaal gesproken voedsel wordt verbouwd maanden- tot jarenlang onbruikbaar door het vele water. Dat zorgt, met name in derdewereldlanden, voor nog meer onzekerheid op het gebied van voedsel en leven. Daarom is het goed om je goed in te lezen over overstromingen zodat je eventueel goed voorbereid kunt zijn op een mogelijke overstroming in of buiten Nederland.
