Wat is een goudstandaard?
Goudstandaard is een economisch systeem waarbij de waarde van een nationale munt gekoppeld is aan een voorraad van fysiek goud. In deze systemen is goud de enige waarde waarmee de munt kan worden gekocht en verkocht. In zo’n systeem moeten overheden hun uitgaven en inkomsten binnen een bepaald kader houden om ervoor te zorgen dat de waarde van de munt gekoppeld blijft aan de achterliggende voorraad van fysiek goud.
Goudstandaarden waren vroeger wijdverbreid, maar zijn in de loop van de tijd vervangen door fiat-systemen, waarbij munteenheden niet meer gekoppeld zijn aan goud, maar aan de waarde die door de overheid wordt toegekend.
Voordelen en nadelen van een goudstandaard
Een goudstandaard heeft zowel voordelen als nadelen. Een van de voordelen is dat het systeem stabiliteit biedt, omdat de waarde van een munt gekoppeld is aan een voorraad fysiek goud. Dit betekent ook dat de waarde van een munt meer vaststaat, omdat de waarde van het goud onveranderlijk is.
Aan de andere kant heeft het systeem ook een aantal nadelen. Ten eerste is het systeem niet flexibel. Als er een verandering in de economie plaatsvindt, kan het systeem niet snel genoeg worden aangepast. Ten tweede beperkt een goudstandaard de mogelijkheden voor de overheid om geld te drukken, wat de groei van de economie kan beperken.
De geschiedenis en teloorgang van de goudstandaard
De goudstandaard bestond al sinds de 16e eeuw, maar werd pas in de 19e eeuw wereldwijd gebruikt. Het systeem stond bekend als het ‘gouden standaardsysteem’. In dit systeem konden overheden, banken en andere financiële instellingen goud kopen en verkopen tegen een vaste prijs.
De goudstandaard werd in de 20e eeuw steeds minder gebruikt, omdat het systeem niet meer flexibel genoeg was en veel landen inflatie begonnen te ervaren. Uiteindelijk werd de goudstandaard volledig vervangen door een fiat-systeem in 1971, waardoor overheden meer vrijheid kregen om geld te drukken en de waarde van hun munt te beheersen.
Saillant detail, tot medio jaren 70 was het muntgeld in Nederland ook voor 70% zilver. Als je deze oude munten nu inwisselt/verkoopt zal je merken dat je koopkracht van destijds grotendeels behouden is. Kortom wat je toen voor een zilveren gulden of rijksdaalder kon kopen, kan je nu met de huidige zilverwaarde van deze munten ook aanschaffen.
Verschillen tussen een FIAT systeem en een goudstandaard
Het belangrijkste verschil tussen een fiat-systeem en een goudstandaard is dat in een fiat-systeem de waarde van de munt afhankelijk is van de waarde die door de overheid wordt toegekend. In een goudstandaard is de waarde van de munt gekoppeld aan een voorraad fysiek goud.
In een fiat-systeem is de waarde van de munt niet vastgesteld. De waarde van de munt kan fluctueren, afhankelijk van de marktvraag en -aanbod. In een goudstandaard is de waarde van de munt echter vastgesteld en kan niet veranderen. Kanttekening hierbij is wel dat een gedeeltelijke goudstandaard ook heeft bestaan, daarbij geldt dat een bepaald procentueel gedeelte van het FIAT-geld gedekt moet worden met goud, bijv. 20% van al het papier- en muntgeld in circulatie moet gedekt zijn met een voorraad goud in de kluis van de Centrale Bank. Als er dan meer geld wordt bijgedrukt moet de Centrale Bank ook voor 20% extra goud inkopen.
Centrale banken en de toenemende inflatie
Door de toenemende inflatie hebben centrale banken meer geld gedrukt. Dit heeft de waarde van de munt verlaagd, waardoor de inflatie is toegenomen. Dit heeft ervoor gezorgd dat de waarde van de munt niet meer gekoppeld is aan een voorraad fysiek goud.
Rem op inflatie met een goud gedekte munt
Sommige overheden hebben geprobeerd de inflatie te beheersen door een nieuw systeem te introduceren dat goud als waarde heeft. Dit systeem wordt goudgedekte munt genoemd. Het idee achter dit systeem is dat de waarde van de munt gekoppeld is aan de waarde van de achterliggende voorraad fysiek goud. In mindere mate heeft zo’n systeem ook bestaan op basis van een zilverstandaard of een andere schaarse grondstof.
Conclusie
Een goudstandaard is een economisch systeem waarbij de waarde van een munt gekoppeld is aan een voorraad fysiek goud. De goudstandaard biedt stabiliteit en verzekert dat de waarde van de munt wordt bepaald door het goud waarop het is gebaseerd.
Echter, de goudstandaard is vervangen door fiat-systemen, waardoor munteenheden niet meer gekoppeld zijn aan goud, maar aan de waarde die door de overheid wordt toegekend. Sommige overheden hebben geprobeerd de inflatie te beheersen door een goudgedekte munt in te voeren.
De goudstandaard was vroeger een veelgebruikt systeem, maar is in de loop van de tijd vervangen door een fiat-systeem. Hoewel het systeem stabiliteit biedt, heeft het ook nadelen, zoals de beperking van groei. De goudgedekte munt is een interessante optie voor overheden die op zoek zijn naar een manier om de inflatie te beheersen.
